Lommel-Werkplaatsen kent z’n oorsprong al sinds zo’n 13.500 jaar geleden, toen sporen van de Homo sapiens, waaronder vuurstenen, artefacten en werktuigen, werden achtergelaten in het huidige industriegebied Maatheide. In 1904 kwam de nederzetting Lommel-Fabriek tot stand, gesticht door de Duitse familie Schulte. Ze vestigden er de zwavelzuur- en zinkfabriek N.V. Société Métallurgique de Lommel.

Het terrein Maatheide, oorspronkelijk heidevelden en bossen, werd omgevormd tot een bloeiende industriezone met de gekende zinkfabriek, gespecialiseerd in de productie van ruw zink.

In de periode tussen 1904 en 1914 werd ten zuiden van de fabriek een tuinwijk gebouwd met woningen voor zowel kaderleden als arbeiders. Gedurende de Eerste Wereldoorlog waren directie, kader en administratief personeel hoofdzakelijk Duits, terwijl arbeiders uit de lokale bevolking werden gerekruteerd. De wijk kreeg door de instroom van gezinnen uit naburige dorpen een niet-Lommels dialect.

De zinkfabriek bouwde in 1907 een ziekenhuis met kapel, verzorgd door de zusters salvatorianessen. Na hun vertrek in 1918 werden het ziekenhuis en de kleuterschool gesloten, maar in 1925 werden ze heropend door de zusters van Vincentius a Paulo. In 1927 werd tegenover het hospitaaltje een school gebouwd.

In 1911 verrees de neogotische Sint-Barbarakerk, die aanvankelijk dienst deed als hulpkerk van Lommel. Pas in 1925 werd Lommel-Werkplaatsen erkend als zelfstandige parochie Sint-Barbara. In 1925 vestigden de paters Kapucijnen zich in het gehucht en bouwden in 1927 een klooster en middelbare school, verhuisd naar Lommel-Centrum in 1969.

Het Mariapark bij de kerk, ontwikkeld vanaf 1927, groeide uit tot een bedevaartsoord met een Mariagrot, een kruisweg, kapelletjes en een kerststal. Sinds 2005 is het Mariapark een beschermd monument.

In 1973 staakte de zinkfabriek (Umicore) haar activiteiten, en in 1974 werd de fabriek gesloopt. Het terrein werd in 2003 gesaneerd door Zandwinningsbedrijf Sibelco. Momenteel bestaat de tuinwijk Lommel-Werkplaatsen uit circa 75 woningen, en sommige daarvan staan op de Bouwkundige Erfgoedlijst van het Agentschap Onroerend Erfgoed van de Vlaamse overheid.